Het verminderen van broeikasgasemissies is een groeiende prioriteit in de melkveehouderij, en velen geloven dat het voeren van koeien met zelf geteeld voer een eenvoudige manier is om emissies te verlagen. Tenslotte vermijdt voer dat op het eigen bedrijf wordt geteeld de uitstoot van transport, opslag en verwerking. Maar is het echt zo simpel?
Om deze vraag te beantwoorden, hebben we Farmdesk Climate gebruikt om verschillende voederstrategieën te simuleren op een hoogproductief melkveebedrijf. De resultaten geven een genuanceerder beeld en benadrukken het cruciale belang van efficiëntie in duurzame melkproductie.
De bedrijfssituatie
Het referentiebedrijf heeft 100 koeien, die gemiddeld 30 kg melk per dag produceren, met een vetgehalte van 42,7 g/ltr (4,14%) en een eiwitgehalte van 34,1 g/ltr (3,31%). Elke koe neemt dagelijks 20,7 kg droge stof (DS) voer op, voornamelijk bestaande uit ruwvoer (13,4 kg DS), waaronder maïskuil (7,74 kg DS) en gras-klaverkuil (5,68 kg DS).
Het resterende rantsoen bestaat uit eigen geteelde gerst (2,51 kg DS), bietenpulp (2,00 kg DS), bierbostel (1,00 kg DS), raapschroot (0,91 kg DS, RE = 39%) en sojaschroot (0,87 kg DS, RE = 49%).
Gewassen worden geteeld op 57,25 hectare:
Gerst: 16,55 ha (29%) met een opbrengst van 7,5 ton PROD/ha
Maïskuil: 18,5 ha (32%) met een opbrengst van 18 ton DS/ha
Gras-klaver: 22,2 ha (39%) met een opbrengst van 11 ton DS/ha, geteeld zonder kunstmest
Vergelijking van vier voederstrategieën
We testten vier voerstrategieën, waarbij telkens slechts de bron van één hoofdcomponent werd gewijzigd:
Referentie: gerst, maïskuil en gras-klaverkuil zijn eigen geteeld
Gerst wordt aangekocht
Maïskuil wordt aangekocht
Gras-klaverkuil wordt aangekocht
| Scenario | Emissies (g CO₂-eq/kg FPCM) | Voerkost (/100 kg FPCM) | Voerwinst (/jaar) |
|---|---|---|---|
|
1. Referentie (eigen geteeld) |
963 |
€ 14,79 |
€ 352.661 |
|
2. Gerst aangekocht |
971 |
€ 13,56 |
€364.704 |
|
3. Maïskuil aangekocht |
988 |
€ 17,92 |
€322.080 |
|
4. Gras-klaverkuil aangekocht |
975 |
€14,57 |
€361.805
|
De resultaten tonen aan dat niet al het aangekochte voer even problematisch is. Terwijl aangekochte maïskuil leidde tot de hoogste emissies (+2,6% t.o.v. referentie) en de laagste winst (–8,7%), resulteerde het aankopen van gerst in een hogere winst (+3,4%), ondanks een lichte stijging in emissies (+0,8%). Dit kwam grotendeels door gunstige marktprijzen op het moment van de studie.
Efficiëntie: de echte gamechanger
Bij het nadenken over het verminderen van emissies en het verhogen van de voerwinst op een melkveebedrijf, zou de focus niet alleen moeten liggen op aangekocht of zelf geteeld voer. Wat echt telt, is hoe efficiënt dat voer wordt geproduceerd en gebruikt.
We bekeken wat er gebeurt als de opbrengsten van de drie hoofdgewassen stijgen:
Gerst verhoogd naar 10 ton PROD/ha (+2,5 ton)
Maïskuil naar 21 ton DS/ha (+3 ton)
Gras-klaver naar 15 ton DS/ha (+4 ton)
Deze opbrengstverhogingen leverden duidelijke voordelen op:
Lagere broeikasgasemissies per kg melk (tot 2,1% vermindering)
Lagere voerkosten (meer dan €2/100 kg FPCM lager bij verhoogde opbrengsten)
Hogere jaarlijkse voerwinst (tot 7,7% of meer dan €27.000 extra per jaar)
Belangrijk detail: als de gerstopbrengst onder de 5,5 ton per hectare zakt, zou aangekochte gerst in ons model leiden tot lagere emissies. Maar de meeste bedrijven zitten al boven dit niveau, dus er ligt een realistische kans om efficiëntie te behouden of te verbeteren.
Conclusie: zet eerst in op efficiëntie
De resultaten tonen aan dat eigen geteeld voer alleen leidt tot lagere emissies wanneer het efficiënt wordt geproduceerd. Aangekocht voer, zoals gerst, maïs of gras, kan soms goedkoper zijn of minder emissies lijken te veroorzaken, afhankelijk van marktomstandigheden.
Belangrijk is hoe efficiënt voer, vooral eigen geteeld, wordt geproduceerd en benut op het bedrijf. Dat betekent:
Meer opbrengst per hectare,
Slim omgaan met inputs, en
Meer melk halen uit elke kilogram voer.
Naarmate eigen opbrengsten stijgen, heb je mogelijk minder land nodig voor dezelfde hoeveelheid voer. Dat kan ruimte vrijmaken voor alternatieve gewassen of om aangekochte, emissierijke voeders (zoals geïmporteerde soja) te vervangen, wat verdere reducties in de ecologische voetafdruk mogelijk maakt.
Voor een uitgebreidere blik op grotere reductiemogelijkheden van broeikasgassen (tot 30% op een gemiddeld Vlaams melkveebedrijf), bekijk onze volledige in een vorig artikel.
"Uiteindelijk draait het dus niet om de vraag of het voer gekocht of zelf geteeld is, maar om hoe efficiënt het wordt ingezet in je systeem."
