In onderstaand voorbeeld berekenen we de impact van de actueel hoge kunstmest prijzen. Voor de eenvoud rekenen we enkel het effect op grasland door.
Samengevat voor een standaardbedrijf van 120 melkkoeien met 27 ha grasland:
- De huidige kunstmest prijzen zorgen voor een voerwinst daling van ~6.000 € op jaarbasis.
- Indien minder kunstmest zou gestrooid strooien, moet er gecompenseerd worden met extra (duur) eiwitrijk voer. Dit geeft een extra inkomensdaling van 5.000 tot 11.000 € (bovenop de 6.000 €). Geen goed plan dus.
- Bij deze hoge prijzen worden vlinderbloemigen (bv. grasklaver) meer en meer interessant wegens hun stikstofbindend vermogen. Zo kan men besparen op kunstmest, zonder in te boeten op eiwitgehalte in het grasland.
Impact kunstmestprijzen voor grasland
Gemiddeld kunnen we uitgaan van een grasland bemesting van 700 kg KAS per ha per jaar (300 kg KAS eerste snede, 250 kg KAS tweede snede en nog 150 kg KAS derde snede). Dit levert 189 kg stikstof per hectare (700 kg KAS x 27%N), wat op zijn beurt goed is voor 1181 kg eiwit per hectare (189 kg N x 6,25).
We gaan even gemakkelijkheidshalve uit van historische KAS-prijzen van 200 €/ton terwijl deze nu 600 €/ton zijn. Indien we deze 700 kg KAS per ha strooien, komt dit op een kostenstijging van 280 €/ha. Uitgaande van een grasland opbrengst van 12 ton DS/ha, stijgt de prijs van eigen teelt graskuil met ~23 €/ton DS.
Impact op jaarlijkse voerwinst
De netto impact op de jaarlijkse voerwinst (saldo) kan eenvoudig doorgerekend worden in de Farmdesk Teelt & voer planner.
We gaan uit van het gemiddelde Farmdesk bedrijf met 120 lacterende koeien (9.800 kg melk/jaar) plus jongvee op 52 hectare grond, waarvan 27 ha grasland.
Een opbrengst van 12 ton DS gras/ha geeft 6,42 kg DS gras per melkgevende koe per dag (Farmdesk houdt hierbij ook rekening met inkuilverliezen en grasopname door jongvee en droge koeien). We gaan uit van een gemiddeld ruw eiwit gehalte van 175 g/kg DS doorheen het jaar.
Een kostenstijging van 280 €/ha voor dit grasland resulteert in een voerkost stijging van 44 €cent/100 kg meetmelk. Op jaarbasis betekent dit een daling in netto voerwinst van 6.248 €/jaar.
Minder bemesten?
Indien we deze 700 kg KAS per ha zouden reduceren tot 233 kg KAS per ha om met dezelfde euro’s als in het verleden te kunnen bemesten, daalt de eiwitopbrengstcapaciteit met 788 kg eiwit per ha per jaar (467 kg KAS x 0,27 kg N/kg KAS x 6,25 kg eiwit/kg N).
We gaan er van uit dat door de mindere bemesting het gemiddelde ruw eiwit daalt van 175 naar 140 g/kg DS en dat de gewasopbrengst daalt van 12 naar 9,4 ton DS/ha.
Dit moet gecompenseerd worden in het rantsoen. Laten we de toevoeging van Sojaschroot (49% eiwit) veronderstellen. Farmdesk geeft aan dat 580 gram/koe/dag nodig is. Aan de huidige marktprijzen (zie Farmdesk) geeft dit:
- Gangbare soja (511 €/ton): voerkost stijging van 101 €cent/100 kg meetmelk of omgerekend -11.383 €/jaar.
- Non-GMO soja (780 €/ton): voerkost stijging van 142 €cent/100 kg meetmelk of omgerekend -17.385 €/jaar.
"Door een teeltuitgave van 280 €/ha te vermijden, riskeert een bedrijf van 120 koeien een extra omzet daling van 5.000 € tot 11.000 €."
Dus kunstmest kopen ondanks de dure prijs lijkt de boodschap en dan maar verder hopen op een vlotte beschikbaarheid.
Is er dan geen vluchtroute?
Ruwvoer vlinderbloemigen kunnen 50 kg N per ton DS per ha per jaar fixeren. Als we ervoor zorgen dat er 30% klaver in ons grasbestand zit, betekent dit bij een grasklaver opbrengst van 12 ton DS/ha een zuivere klaveropbrengst van 3,6 ton DS/ha.
Dit brengt ons 180 kg N fixatie per ha (3,6 ton DS klaver x 50 kg N). Dit komt overeen met 667 kg KAS (180 kg N / 0,27 kg N per kg KAS). Laat ons daarom in het voorjaar nog 50 kg KAS strooien om de eiwitopbrengstcapaciteit minstens te evenaren en we komen zeker tot de gewenste opbrengst vanuit de stikstofzijde.
Als we dit doorrekenen in Farmdesk, komen we tot quasi dezelfde voerkost als bij de vroegere kunstmestprijs van 200 €/ton KAS. Of met andere woorden, gras met 30% klaver geeft een beter resultaat van dik 6.000 € in vergelijking met de resultaten met de huidige hoge stikstofprijzen.
"Ruwvoer vlinderbloemigen horen stilaan meer en meer thuis in het voederplan voor melkkoeien om de voederkostprijs onder controle te houden."
Premies in Vlaanderen
Weet dat er historisch nog een grasklaverpremie was in Vlaanderen van 450 euro per ha en dat er nu in de pré-ecoregelingen in Vlaanderen gewag gemaakt wordt van grasklaverkruidenpremie van 350 euro en 300 euro voor ecolgisch beheerd grasland zonder derogatie, kunstmestgebruik of bestrijdingsmiddelen.
Voor Vlaamse melkveehouders staat de deur naar ruwvoer vlinderbloemigen zo wagenwijd open en voor Nederlandse melkveehouders is er geen reden meer om te twijfelen aan de inzet van vlinderbloemigen in de ruwvoer teeltplanning.
Wel moet de bodem klaar zijn om ruwvoervlinderbloemigen te kunnen dragen: de PH vraagt aandacht naast P, K, Mg, Ca, S en zelfs Mo, Co en B als chemische elementen die een correcte status in de bodem vereisen om de stikstoffixatiecapaciteit van de ruwvoervlinderbloemigen te kunnen maximaliseren.
