De laatste jaren is hittestress een steeds vaker terugkerend fenomeen. Natuurlijk zorgt dit voor een grote impact op uw dieren. Dit artikel geeft naast een analyse van deze impact ook adviezen om de negatieve gevolgen te vermijden of te minimaliseren.
Tijdens een normale herkauwactiviteit gebeurt een belangrijke mechanische vermaling van het voer om de verteerbaarheid te vergroten. Als belangrijk neveneffect komt bicarbonaat via het speeksel in de bek van het rund terecht. De productie van bicarbonaat vindt plaats in het bloed van de runderen op basis van CO2 en water.
Dit bicarbonaat is een base en zorgt voor een buffering van de pens, waar de pensflora steeds zuren produceert vanuit snel verteerbare koolhydraten.
Invloed van hitte
Bij warm en vochtig weer kan een hoogproductieve koe haar warmte moeilijker kwijt geraken. Hierdoor gaat ze proberen om zich af te koelen door hyperventilatie of snelle ademhaling. Dit zorgt voor enkele negatieve effecten: enerzijds verhoogt de uitstoot van CO2, waardoor er minder bouwstenen overblijven voor de productie van bicarbonaat. Naast deze lagere productie stijgt ook de uitstroom van dit bicarbonaat via de urine.
Door deze effecten zal er een lagere bufferwerking zijn van het speeksel. Desondanks blijft de pensflora evenveel zuren produceren, waardoor de kans op (sluimerende) pensverzuring stijgt en de voederopname van het dier waarschijnlijk zal dalen.
De meer zure omstandigheden in de pens benadelen de azijnzuur vormende bacteriën. Het is net dat azijnzuur dat de voorloper is van het melkvet. We kunnen dus verwachten dat bij (sluimerende) pensverzuring, geïnduceerd wordt door warm en vochtig weer, het vetgehalte in de melk gaat dalen indien er geen ingrepen plaatsvinden.
De reden waarom koeien gaan hyperventileren is dus omdat ze hun warmte niet meer kwijt kunnen en daardoor gaan ze vaak ook minder voer opnemen. Hierdoor vermindert dus de energie inname door het dier. Vaak gaat de eiwitsynthese hierdoor minder goed verlopen en missen de dieren energie om aminozuren mooi samen te klitten tot echte eiwitten. Bij warm en vochtig weer kunnen we dus ook een daling van de eiwitgehaltes verwachten, alsook een daling van de melkproductie.
In van oudsher warme gebieden werkt men al langer met extra vetten in het voer voor herkauwers om deze energiedip te vermijden. Misschien noopt de klimaatverandering die we de laatste jaren meemaken ons ook wel tot deze strategie.
Analyse uit Farmdesk bedrijven
In de onderstaande figuur is de evolutie van de gemiddelde melkcijfers van Farmdesk bedrijven weergegeven.
Over deze melkcijfers heen is de THI (Temperature Humidity Index) weergegeven. Deze index geeft een goed beeld van de kans op hittestress door een combinatie van temperatuur en luchtvochtigheid te gebruiken. Bij hogere temperaturen en vochtig weer, gaat de kans op hittestress sterk de hoogte in. Een THI boven 70 geeft aanleiding tot lichte tot matige hittestress, terwijl een THI boven de 80 een indicatie van zware hittestress geeft voor de dieren.
De gekleurde oppervlakten op de grafiek geven aan wanneer er grote kans was op hittestress. In het eerste deel van augustus zagen we gedurdende langere tijd een THI boven de 80 door een stijging van de temperaturen én een hoge luchtvochtigheid. Dit zorgde ervoor dat de koeien waarschijnlijk al minder voeder gingen opnemen. Hierdoor gingen de koeien aanzienlijk lagere eiwitgehalten produceren, wat resulteerde in een dip in melkeiwit in de gemiddelde Farmdesk bedrijven. Door de lagere voederopname zagen we ook de gemiddelde dagelijkse productie per dier dalen.
We zien ook dat de gemiddelde Farmdesk bedrijven langer de vetgehaltedip konden vermijden dan de eiwitgehaltedip. De vermindering van het vetgehalte kan beperkt of uitgesteld worden door het gebruik van pensbuffers zoals voederkrijt, natriumbicarbonaat of zeoliet. Daarnaast kunnen ook aanpassingen van het stalklimaat een invloed hebben.
We merken dat het koelere weer van eind augustus en begin september de koeien wel aanzette tot herstel van hun gehalten, maar we kwamen nog niet snel op het gemiddelde niveau van één jaar terug. Het ganse metabolisme van de koeien moet zich ook even aanpassen en recupereren.
Vergelijk jouw cijfers met Farmdesk gemiddelde
Welk effect had de hitte op uw dieren en melkcijfers? In de Farmdesk tool kan je makkelijk jouw melkcijfers vergelijken met andere Farmdesk gebruikers in de sector. Naast de vergelijking op vlak van vet, eiwit, celgetal en kiemgetal, is het sinds kort ook mogelijk om je dagelijkse dierproductie te vergelijken met bedrijven uit de sector.
